با توجه خشکسالی ها و شرایط اقلیمی ایران، شناخت درختان مقاوم به خشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

درختانی که نیاز آبی بالایی که دارند با توجه خشکسالی ها و شرایط اقلیمی بیش از ۸۰% ایران نباید در این مناطق کاشته شوند.

سوالی که مطرح می شود این است که در حیاط، باغ و ویلا چه درختی بکاریم؟

زمان کشت بیشتر درختان در فصل پاییز و زمستان است. معمولا هرچه به بهمن و اسفند نزدیک می‌شویم کسانی که دارای ویلا یا زمین کشاورزی و باغبانی هستند به این فکر می افتند که چه درختی بکاریم و چه درختی نکاریم؟ بیشتر ویلا داران معمولا به دلیل عدم آشنایی با اصول باغبانی با درختان دچار مشکل می شوند. در اکثر موارد درختان درون باغ پس از مدتی دچار مشکل می شوند. مناسب نبودن الگوی کاشت درختان و عدم سازگاری درختان با اقلیم ایران در مناطق گوناگون اصل مشکلات به حساب می آید. با توجه به بحران کم آبی که کشور ما دچار آن شده به شدت باید در صورت نیاز درختان قبلی را حذف کرده و درختان مناسب جایگزین شوند.

درختان مقاوم به خشکی

درختان مجاز برای کاشت در اقلیم ایران:

انجیر دیم، انگور دیم، بادام دیم، زیتون دیم، پسته اهلی و کوهی، انار، انواع سرو، انواع کاج، بلوط بومی ایران، درخت عرعر، اقاقیا، بادام کوهی، زرشک، گل محمدی، اکالیپتوس و…

درختان غیر مجاز برای کاشت در اقلیم ایران:

آلو، آلبالو، گیلاس، سیب، گلابی، گردو، گوجه سبز، هلو، شلیل و…

باید به گرما پسند یا سرما پسند بودن درختان توجه کرد. برخی درختان را باید در مناطق گرم کاشت و برخی را در مناطق سرد.

در ادامه به آموزش کاشت صحیح درخت و اینکه چطور درخت را به صورت دیم پرورش دهیم خواهیم پرداخت.

درختان مقاوم به خشکی برای کاشت در بحران آب

با وضعیت بحرانی آب و خشکسالی های اخیر کشور ایران، دیگر کاشت درخت با نیاز آبی بالا نه علمی و نه اقتصادی است. پیش از هر چیز باید دانست که ایران کشور کشاورزی و باغداری برای محصولات با نیاز آبی بالا نیست.

شرایط کنونی کشور ایران در شرایط رشد جمعیت و منابع پایین آب زیرزمینی با ۴۰ سال پیش بسیار متفاوت است. در شرایط کنونی نیاز به اصلاح الگوی کاشت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین باید بدانید درختانی که نیاز آبی بالا داشته باشند زودتر آفت می زنند اما درختان دیم معمولا درختان مقاوم تری هستند.

اصلاح الگوی کاشت منطبق بر اقلیم ایران

اصلاح الگوی کاشت به این معنا است که درختان و محصولات کشاورزی با شرایط اقلیمی و میزان آب های زیر زمینی کشور برای کاشت انتخاب شوند. گیاهانی انتخاب شوند که دارای مقاومت بسیار بالا در برابر کم آبی باشند و نیاز به آبیاری کمتری در برابر دیگر گیاهان داشته باشند. در نقاطی که منابع آبی رو به کاهش است باید آرام آرام نسبت به حذف درختان با نیاز آبی بالا اقدام کرد.

در واقع باید به جای حفر چاه های جدید و یا عمیق تر، درختان مقاوم به خشکی برای کاشت انتخاب شود که به آب کمتری نیاز داشته باشند.

درختان مناسب برای ویلاها و باغشهرها

انتخاب این‌ که چه درختی در کجای یک ویلا یا باغ کاشته شود با توجه به سلیقه افراد متفاوت است. به عنوان یک اصل کلی می توان نقشه کاشت درخت را در ویلاها و باغشهرها و … اینگونه ترسیم کرد:

دور تا دور باغ را به کاشت درختان زینتی مقاوم به خشکی مانند انواع سرو و انواع کاج و بلوط اختصاص دهید و یک دیوار همیشه سبز برای باغ ایجاد نمایید

در میانه باغ و در کنار جاده اقدام به کاشت درختانی مانند انجیر، زیتون، پسته، انار و بادام نمایند ( بسته به سرد یا گرم بودن منطقه باید انتخاب شود )

و در میان باغ که با درختان سرو و درختان میوه محصور شده اقدام به کاشت درخت های کوچکتر مانند انگور و بادام کوهی و پسته وحشی ( بنه ) و .. نمایند

روش کاشت و پرورش دیم درخت مقاوم به خشکی

برای کاشت درخت دیم نیاز به رعایت مواردی است. این درختان به دلیل ماهیت بش یا دیم بودن نیاز دارند که آب را در زمستان و پایین دریافت و در تابستان استفاده کنند.

 در نتیجه نیاز است که پیش از کاشت هر نهال یک گوده بسیار بزرگ با حداقل  عمق ۱٫۵ متر در پهنای ۱٫۵ متر ایجاد شود. درون گوده را با مخلوطی از خاک، بقایای گیاهی و کود حیوانی دوباره پر کنید.

سپس نهال را بکارید به گونه ای که گوده‌ی درخت بسیار بزرگ باشد تا در زمستان و پاییز در صورت بارش باران این گوده پر از آب شود.

در سال اول کاشت نهال هر هفته به درخت آب دهید ( در حد ۵ تا ۱۰ لیتر ) در سال دوم هر ۲۵ روز یک بار و در سال سوم هر ۴۵ روز یک بار به درخت آب دهید. از سال چهارم در صورت باریدن باران فراوان در بهار به درخت آبی داده نشود و تنها در تابستان ۳ بار آبدهی انجام شود.

در سال پنجم به بعد در صورت نیاز ۲ بار آبدهی انجام شود. با این شرایط درخت مورد نظر دیم پرورش داده شده است. باید توجه کرد که میزان آبدهی بستگی به سرما و گرما و اقلیم منطقه هم دارد. ممکن است در یک منطقه گرم به یک نوبت آبدهی بیشتری نیاز باشد.

انواع کاج

در این مطلب انواع کاج پر فروش را معرفی کرده و دمای مناسب رشد و دمای قابل تحمل آنها را شرح می دهیم. با توجه به شرایط محل زندگی و آب و هوای آن می توانید کاج مناسب برای خرید را انتخاب کنید.

کاج لاوسون

کاج لاوسون یا کاج طلایی یکی از اعضای خانواده مخروطیان می باشد. سرو لاوسون از محبوب ترین نهال های مخروطی با شاخ برگ های متراکم و گاه طلایی در تمام طول سال است.

کاج طلایی به فرم هرمی شکل رشد می کند. این درخت عموما کند رشد و کوتاه قد می باشد و ارتفاع آن می تواند به حداکثر ۴ تا ۵ متر برسد.

این کاج زیبا در طراحی فضای سبز و انواع باغچه به عنوان حائل، دیوار و پرچین قابل استفاده است و هرس پذیری بالایی دارد.

لاوسون در وسعت وسیعی از آب و هوا رشد نمو می کند و درختچه ای همیشه سبز ، بومی امریکا شمالی ، مخروطی شکل است.

اقلیم و دمای مناسب لاوسون

کاج لاوسون به گرما حساسیت چندانی ندارد و می تواند در انواع اقلیم های متفاوت رشد کند. این نوع کاج می تواند دما را تا منفی ۱۵ درجه سانتی گراد هم تحمل کند.

البته کاج لاوسون در هوای مرطوب و معتدل رشد بهتر و بیشتری دارد. سرو لاوسون بهترین رشد را در دمای ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی گراد دارد. بهتر است کاج را در محلی بکارید که از ورزش های شدید باد درامان باشد.

سرو شیراز

سرو شیراز درختی همیشه سبز است که بومی جنوب اروپا و غرب آسیا است. در زیستگاه بومی خود، سرو شیراز به شکلی گسترده و فراوان گسترش می یابد. سرو در ادبیات کلاسیک  از زمان رنسانس در باغ های ایتالیا و ایران کاشته می شد.

این درخت از مقاوم ترین درختان جهان است و در ادبیات ایران نیز همواره نماد آزادگی و استقامت شمرده می‌شود. این سرو گزینه مناسبی برای طراحی فضای سبز است و جایگاه ویژه ای در ایران دارد.

اقلیم و دمای مناسب رشد سرو شیراز

سرو ناز شیراز  در بیشتر نقاط قابل کشت است. ولی بهترین فرم و زیبایی را در مناطقی همچون شیراز.اصفهان مناطق ییلاقی تهران و اکثر مناطق غرب ایران دارد.

سرو شیراز نسبت به سرما و شرایط اقلیمی سردسیر، مقاومت زیادی دارد و رشد مناسبی را تجربه خواهد نمود. بهترین شرایط اقلیمی برای رشد مطلوب در این درخت، آب و هوای معتدل و مرطوب است.

کاج تویا

کاج تویا دارای چند گونه با ظاهر کاملا متفاوت می باشد تویا آمریکایی مهمترین گونه در این خانواده می باشد.

تویا به صورت مخروط رشد می کند و تمامی شاخه و برگ ها به صورت منظم و یکسان به دور تنه اصلی رشد می کند.

کاج تویا در منطقه بومی خودش تا ۵۰ متر رشد میکند ولی در مناطق غیر بومی سرعت رشد بالایی ندارد.

سبزی و جلای منحصر به فرد این گیاه و شکل مخروطی این گیاه و توجه طراحان را به خود جلب می کند.

تویا نیاز به هرس چندانی ندارد و مناسب برای کسانی که علاقه به هرس و پیرایش و استفاده از باغبان ندارند.

اقلیم و دمای مناسب رشد کاج تویا

بهترین نقاط برای کشت تویا مناطق معتدل یا معتدل کوهستانی می شود. مناطق شمال ایران همچنین شمال خراسان و غرب کشور مستعد کشت و پرورش این گیاه ارزشمند می باشند.

در مناطق با آفتاب شدید مانند تهران و مرکز و جنوب و شرق کشور باید از خاک سبک برای کشت این درخت زیبا استفاده کرد و به مراقبت بیشتری نیاز دارد.

از کاشت این گیاه در مناطق با آفتاب کامل خودداری شود کاشت باید در قسمت های سایه یا قسمت های با حداقل نور خورشید انجام شود.

این درخت کاج برای مناطقی با نور خورشید شدید و گرمای هوای زیاد مناسب می باشد. چرا که در مناطق مستعد کاشت، باید در مناطق با حداکثر نور کشت گردد.

تویا مقاومت زیادی به سرمای زمستان دارد و در مناطق سردسیر قابل کاشت است.

کاج کامیس

کامیس به عنوان درختچه ای زینتی درون گلدان و باکس های گل در فضای سبز یا پارک ها کاشته می شود. این درختچه زیبا دارای دو گونه سبز و طلائی می باشد.

کامیس به دلیل داشتن ریشه های قوی و عمیق، مقاومت بسیار خوبی در برابر بادهای شدید دارد. این گیاه در محیط های مرطوب از رشد خوبی برخوردار است و در کل رشد متوسطی دارد.

این گیاه مناسب فضاهای بیرون است و به نور زیادی (حداقل روزی ۶ ساعت نور کامل) نیاز دارد.  کامیس شرایط نیم‌ سایه را هم تا حدی تحمل می کند. این گیاه کوتاه و کند رشد است و حداکثر ارتفاع آن به ۴ تا ۵ متر می رسد و بسیار مناسب برای طراحی محوطه می باشد.

اقلیم و دمای مناسب رشد کاج کامیس

کامیس به خاطر مقاومت زیاد به سرما در اکثر مناطق ایران قابل کاشت است. کامس هم گرما و هم سرما را تحمل می‌کند ولی در هوای مرطوب رشد بهتری دارد.

این درختچه تا دمای منفی ۲۳ درجه سانتیگراد را تحمل می‌کند. اما دمای مطلوب گیاه بین ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتیگراد می‌باشد.

درخت کاج درختی همیشه سبز است و علاقه ی زیادی بین مردم برای کاشت آن وجود دارد. در مناطق سردسیر باید از یخ زدگی کاج ها در فصل سرما جلوگیری شود.

کاربرد انواع کاج

کاج مناسب حصار کشی و دیوار سبز:

انواع سروها برای دیوار کشی، دورباغ و پرچین مناسب هستند. در اکثر مناطق ایران سرو شیراز ،سرو زربین و سرو نقره ای استفاده می سود.

به منظور ایجاد دیوار سبز در مناطق معتدل و گرمسیر میتوان از کاج لاوسون و کاج کامیس استفاده کرد.

کاج مناسب حیاط، بالکن و روف گاردن:

کامیس به دلیل رشد کمتر نسبت به بقیه کاج ها و هرس پذیری بالا مناسب ترین نوع کاج برای بالکن، روف گاردن و حیاط است.

کاج مناسب کوچه:

کاج های سایه دار مناسب استفاده در کوچه هستند مانند کاج کاشفی ،کاج تهران، کاج مشهد و کاج سیاه. بهتر است کاج ها را در فاصله نیم متری از دیوار بکاریم.