بسیاری از گیاهان پس از مدتی نیاز به تعویض خاک گلدان دارند، دانستن روش تعویض خاک گلدان برای عدم آسیب به گل امری ضروری می باشد. اکثر گل و گیاه آپارتمانی و خانگی تا سال های سال در همان گلدانی که هستند دوام می آورند و نیازی به تعویض گلدان یا خاک آن نمی باشد.
به مرور زمان خاک در اثر آبیاری، املاح و عناصر موجود در خود را از دست می دهد و دیگر برای رشد و تغذیه گیاه مناسب نخواهد بود. همچنین ریشه ها بعد از مدتی به قدری رشد می کنند که شاهد «درهم پیچیدگی ریشه» خواهیم بود. همچنین زمانی که واکنشی به آبیاری و برقراری شرایط محیطی نشان نمی دهند. در این موارد تعویض خاک گلدان برای نجات گیاه ضروری است.
بهترین زمان تعویض خاک گلدان
مناسب ترین زمان برای تعویض خاک گلدان را می توان از طریق شکل ظاهری گیاه و میزان رشد گیاه تعیین کرد. زمان تعویض گلدان با نشانه هایی همراه است.
بهترین زمان برای تعویض خاک گلدان زمانی است که یک یا دو مورد از نشانه های زیر در گیاه ظاهر شود:
- خشک شدن سریع خاک گلدان بعد از آبیاری گیاه
- ایجاد لکه های سفید رنگ بر روی خاک
- کاهش روند رشد گیاه نسبت به گذشته
- کوچک شدن برگ های جدید گیاه
- زرد و خشک شدن نوک برگ های گیاه
- ریزش ناگهانی برگ ها
- بی ثبات شدن گیاه در گلدان یا خم شدن آن به اطراف
- ریشه ها از انتهایی گلدان خارج شود
- آسیب دیدن گلدان
- درهم پیچیدگی ریشه
در صورت مشاهده موارد زیر زمان مناسبی برای تعویض خاک گلدان نیست:
- گیاه در حال گل دادن باشد
- گیاهانی که برای رشد به درهم پیچیدگی ریشه نیاز دارند
- نیازی به رشد سریع گیاه نباشد
برای تعویض خاک گلدان چه باید کرد؟
آبیاری گیاه:
دو روز قبل از تعویض خاک گلدان گیاه را آبیاری کنید. این کار به این جهت انجام می‌شود تا گیاه به راحتی از گلدان خارج شود و شوک کمتری هنگام خارج شدن ریشه گیاه از خاک، به گیاه وارد شود.
آماده سازی محل کار:
ابتدا محیط مناسبی را برای انجام تعویض خاک انتخاب نمایید. در ادامه یک روزنامه یا پلاستیک بر روی زمین قرار دهید. گلدان مورد نظر برای گیاه را فراهم کنید. پیشنهاد می شود این کار را در حیاط و فضای بیرون از اتاق های خانه انجام دهید، چون ریخت و پاش زیادی دارد.
بیرون آوردن گیاه از گلدان:
گلدان را در جهت مخالف خود بچرخانید و یا با کمک چاقو، خاک اطراف گیاه را شل کنید تا گیاه راحت تر خارج شود. پس از خروج گیاه از گلدان، ریشه ها را به دقت بررسی کنید و ریشه پوسیده و یا آسیب دیده را حذف کنید.
در بعض موارد جدا کردن ریشه گیاه کار دشواری است. برای مثال زمانی که ریشه های گیاه از کف گلدان خارج شد جدا سازی آن کار سختی است.
بیرون آوردن گیاه سرسخت
برای بیرون آوردن گیاه سرسختی که محکم در خاک گلدان ریشه دوانده ایده های زیر را به کار بگیرید:
- بریدن ریشه هایی که از قسمت انتهایی گلدان بیرون است
- فشار دادن اطراف گلدان
- فشار از پایین
- چکش کاری!
بعد از بیرون آوردن ریشه برای این که ریشه ها در تماس با هوا قرار نگیرد بهتر است آنها را درون پلاستیک قرار دهید و یا دور ریشه ها روزنامه بپیچید.
ضد عفونی گلدان:
خاک درون گلدان را به طور کامل خارج کنید و سپس گلدان را به دقت بشویید و ضدعفونی کنید. با حذف میکروب ها و عوامل بیماری زا از دیواره گلدان اصلی، از بروز آفت در گیاه جلوگیری کنید.
در صورت نیاز به انتقال به گلدان جدید و یا بزرگتر، برای گلدان جدید نیز کار ضد عفونی و قارچ کشی را انجام دهید.
هرس کردن ریشه های گیاه:
اگر همه چیز خوب پیش رفت، در این مرحله ریشه گیاه را از روزنامه خارج و قسمت های سیاه و فرسوده را جدا کنید. در انتها خاک قدیمی اطراف ریشه ها را به آرامی با کمک چوب حذف کنید.
آماده سازی گلدان:
گلدان ها را از نظر دهانه، ارتفاع و بخش انتهایی بررسی کنید و سایز مناسب را انتخاب کنید.
جنس گلدان متناسب با محیط نگه داری گیاه، حساسیت گیاه و … انتخاب کنید.
برای خروج آب و جلوگیری از مسدود شدن این ناحیه حیاتی برای رشد گیاه آن را با تکه ای سنگ لغزان یا پوشال ببندید. این کار باعث می شود راه خروجی گلدان همیشه باز بماند.
کاشت گیاه در گلدان جدید
برای کاشت گیاه در گلدان جدید راهکارهای مختلفی وجود دارد.
روش اول
گلدان قدیمی را در محفظه جدید می گذاریم و اطراف آن را کاملا از خاک و کمپوست پر می کنیم. وقتی گلدان قدیمی را از محفظه جدید خارج کنیم، جای آن باقی خواهد ماند. گیاه را فضای خالی قرار دهید و اطرافش را با خاک پر کنید و به آن آب دهید تا سر جایش محکم شود.
روش دوم
گیاه را با یک دست در گلدان جدید فرو ببرید و به طور تقریبی، آن را در عمق و فاصله مناسب از اطراف نگه دارید. سپس با دست دیگر، گلدان را با خاک و کمپوست پر می کنیم.
اگر احساس کردید جایی به اشتباه کردید، می توانید گیاه را تکان دهید و فاصله آن را به دلخواه تنظیم کنید. وقتی نتیجه برایتان رضایت بخش بود، با ریختن کمی خاک بیشتر اطراف گیاه و آب دادن به آن گیاه را سر جایش کاملا محکم می‌کنیم.
تا دو روز پس از این جا به جایی به جهت گسترش ریشه ها به گیاه آب ندهید. اگر محیط بسیار گرم است، می توانید عمل غبار پاشی را امتحان کنید.
اگر به هر دلیلی انتهای گلدان بسته شد و خاک به شکل باتلاقی درامد، آب اضافی را با تکان دادن میله ای در انتهای گلدان خارج سازید.
بعد از تعویض خاک گلدان, آب زیر گلدانی را مرتباً دور بریزید.
اگر به هر دلیلی امکان جا به جایی گلدان برای تان وجود ندارد، به طور موقت خاک های قدیمی و فقیر گیاه را از ناحیه سطحی با خاک غنی جایگزین نمایید. خاک مناسب را از گلخانه مازندران تهیه کنید.